W dobie Internetu często na własną rękę szukamy podpowiedzi lub instrukcji. Młodzi rodzice chcąc jak najlepiej przygotować się do wychowania swojego dziecka czytają szereg artykułów i poradników. Oczywiście nie ma w tym nic złego. Trzeba jedynie zaznaczyć, że najlepszym sposobem na zdobycie szczegółowej wiedzy jest rozmowa ze specjalistą, który nie tylko przekaże hasło ale również je wytłumaczy. Jednym z takich haseł są „kamienie milowe”, które wśród rodziców cieszą się dużym zainteresowaniem. Kiedy dziecko powinno samo wstać i chodzić? Czy i kiedy powinniśmy się martwić jeśli dziecko nie osiągnie danej umiejętności?
Kamieniami milowymi w rozwoju motorycznym są kluczowe umiejętności, które dziecko osiąga w określonym czasie, podczas pierwszego roku życia. Wyróżniamy trzy takie umiejętności:
- Unoszenie głowy – kontrola symetrycznego ustawienia głowy (pojawia się w 3 miesiącu)
- Samodzielne siadanie (8 miesiąc życia)
- Chodzenie (12 miesiąc życia)
Każda z wyżej wymienionych umiejętności zwiastuje u dziecka wejście w nowy rozdział zdolności motorycznych, które otwierają przed nim kolejne możliwości. Prócz kamieni milowych oceniane są inne umiejętności jakie dziecko nabywa w każdym kolejnym miesiącu życia. Począwszy od unoszenia głowy, a skończywszy na samodzielnym chodzeniu. Osiąganie przez dziecko kolejnych etapów to nic innego jak proces nauki, który dziecko musi przejść. Rozwój psychoruchowy naszych pociech jest ciągły, od narodzenia aż po dojrzałość i jest związany z kształtowaniem się układu nerwowego. Pojawianie się poszczególnych umiejętności występuje w przewidywalnych okresach życia dziecka i jest wykorzystywane do określenia tzw. normy rozwojowej. Jednakże samo pojawienie się umiejętności nie jest jedynym wyznacznikiem prawidłowego rozwoju. Prócz oceny ilościowej (pojawienia się umiejętności) należy również przeprowadzić ocenę jakościową (sposób wykonania umiejętności).
Ocena jakościowa
Przez jakość wykonywanego ruchu rozumiemy nie tylko ocenę umiejętności, a całego układu posturalnego. Dla przykładu: kiedy dziecko zaczyna raczkować (okolice 6-8 miesiąca), to może robić to nieprawidłowo. Jednym z błędnych wzorców ruchowych dla czworakowania jest „ciągnięcie” za sobą jednej nogi. Brak naprzemienności ruchów powinien zostać skonsultowany ze specjalistą. Jakościowe wykonanie umiejętności ruchowej jak i czas jej wystąpienia oceniają fizjoterapeuci zajmujący się fizjoterapią pediatryczną. Monitorowanie rozwoju małego pacjenta ma na celu wczesne wykrywanie nieprawidłowości w rozwoju. Wczesne konsultację z odpowiednimi specjalistami pozwalają wykryć między innymi deficyty związane z zaburzeniami napięcia mięśniowego, wady słuchu, widzenia. Prócz wykrycia ewentualnych zaburzeń wdrożenie wczesnego postępowania rehabilitacyjnego pozwala na osiągnięcie maksymalnego rozwojowego potencjału dziecka.
Pamiętajmy, że razem z wystąpieniem danej umiejętności w parze powinna iść jakość jej wykonania. Rozwój każdego dziecka jest indywidualny, a kamienie milowe są wyznacznikiem normy, która pomaga w ocenie pacjenta.
1. Matyja, A. Gogola, Edukacja sensomotoryczna niemowląt, Katowice 2009
2. Kusak, Etapy rozwoju ruchowego dziecka
3. Wegner, Rozwój psychoruchowy dzieci
