Jak edukować klientów w zakresie dbania o stawy po zakończeniu wizyt u fizjoterapeuty?

Osoby odwiedzające gabinety fizjoterapeutów bardzo często zadają pytania odnośnie tego co robić, gdy zakończą współpracę ze specjalistą. To całkowicie zrozumiałe, ponieważ tak jak każdy z nas, pragną cieszyć się pełnym zdrowiem i sprawnością. Warto wówczas przedstawić tę kwestię dogłębnie, wyjaśniając podopiecznym, na co powinni się nastawić.

Wyjaśnij, jak pracuje organizm podczas ruchu

Najlepiej zacząć od absolutnej podstawy, a więc poruszenia kwestii związanej z samym ruchem. Nie każdy bowiem zdaje sobie sprawę z tego, jak bardzo skomplikowane dla ludzkiego organizmu jest przejście choćby jednego kroku i jak wiele kości, stawów i mięśni bierze w tym udział.

Podopieczny powinien dowiedzieć się, że na narząd ruchu składa się układ szkieletowy i mięśniowy, a w ich skład wchodzą między innymi: kości, stawy, chrząstki, więzadła i mięśnie. Całość tworzy bardzo precyzyjny „system dźwigni”. To, z czym najczęściej borykają się podopieczni, to dyskomfort w obrębie stawów, który stanowi połączenie dwóch kości (pomiędzy nimi znajduje się chrząstka amortyzująca wstrząsy i zmniejszająca tarcie, a całość „zatopiona” jest w torebce stawowej wypełnionej mazią). To zazwyczaj dość skomplikowana struktura, w której stabilizacji biorą udział również więzadła (ruchome połączenia między kośćmi), a także same mięśnie, które im są silniejsze, tym lepiej odciążają stawy. Podopieczny powinien zrozumieć, że to dlatego tak ważne jest dbanie o każdy element narządu ruchu, gdyż stanowi on system naczyń połączonych – jeżeli jedna rzecz niedomaga, to najprawdopodobniej prędzej czy później inna również odczuje przeciążenia.

Staw jak maszyna, organizm jak fabryka

Wiele osób lepiej rozumie przekazywaną ideę, kiedy zostanie ona w przystępny sposób zobrazowana. W kontekście ludzkiego organizmu, dobrze jest przyrównać go do fabryki, która pracuje na trzy zmiany i nigdy nie zaprzestaje produkcji – nawet wówczas, gdy odpoczywamy, pewne procesy zachodzą. Jak to bywa w przypadku takich fabryk, istnieją elementy, których nigdy nie powinno się wyłączać – jak piece hutnicze, których ponowne rozgrzanie pochłonęłoby nieproporcjonalnie dużo energii i czasu. Podobnie jest z naszym narządem ruchu – aby działał bez zarzutu, powinien ruszać się regularnie, choć niekoniecznie z dużą intensywnością (zwłaszcza wówczas, gdy jesteśmy w trakcie rekonwalescencji lub z racji wieku nie jesteśmy już tak sprawni, jak kiedyś). Jeśli cała maszyneria przestanie pracować na długo, na przykład poprzez siedzący lub wręcz leżący tryb życia, ciężko będzie jej z powrotem wejść na pełne obroty.

Nie oznacza to rzecz jasna, że bierna aktywność nie jest ważna. Dzięki niej różne elementy narządu ruchu mają czas odpocząć, ale należy uświadamiać podopiecznym, że konieczne jest znalezienie złotego środka pomiędzy wysiłkiem, a relaksem. Poznając ich stan organizmu, jesteśmy w stanie podpowiedzieć najlepsze rozwiązania w tym zakresie – nawet gdy zakończy się już seria ćwiczeń i trzeba będzie wrócić do standardowego trybu życia.

Zobacz również

„Urazy stawu kolanowego. Leczenie zachowawcze i operacyjne” – recenzja monografii Bartłomieja Kacprzaka

1 rok temu

Recenzja książki pt. „Zaburzenia seksualne a fizjoterapia” pod redakcją naukową Małgorzaty Starzec-Proserpio

2 lata temu

Dieta na stawy, czyli jedz zdrowo

Niektórzy podopieczni mogą być zawiedzeni faktem, że nie istnieje magiczna dieta na stawy, której stosowanie będzie wiązało się z bezwzględnym utrzymaniem sprawności naszych stawów na najwyższym poziomie. Warto jednak uświadomić ich, że w naszym jadłospisie możemy umieścić składniki, które z pewnością są naszemu układowi ruchu potrzebne. Sprawdźmy, o jakie z nich dokładnie chodzi.

Na początek rzecz dość oczywista, czyli wapń. Jak wiemy, jest on potrzebny do utrzymania zdrowych kości, ale pomaga również w prawidłowym funkcjonowaniu mięśni. A jak wiadomo, zdrowe mięśnie i kości przyczyniają się do utrzymania sprawności stawów. Ważna jest zbilansowana dieta, bogata między innymi w ten składnik. W tym celu powinniśmy spożywać mleko i jego przetwory, ale też orzechy lub rośliny strączkowe.

Bardzo istotny dla narządu ruchu jest również magnez. Dlaczego? Ponieważ pomaga w utrzymaniu równowagi elektrolitowej oraz w prawidłowym funkcjonowaniu mięśni i utrzymaniu zdrowych kości. O jego poziom powinni dbać wszyscy aktywni (zwłaszcza sportowcy), dlatego włączajmy do menu produkty pełnoziarniste, szpinak czy kakao.

Nie należy również zapominać o witaminach. Witamina D, którą znajdziemy między innymi w rybach morskich i mięsie, pełni w naszym organizmie bardzo wiele funkcji, w tym między innymi pomaga w prawidłowym wchłanianiu/wykorzystywaniu wapnia i fosforu, utrzymaniu zdrowych kości oraz w prawidłowym funkcjonowaniu mięśni. Z kolei witamina C pomaga w prawidłowej produkcji kolagenu w celu zapewnienia prawidłowego funkcjonowania kości i chrząstki oraz pomaga w ochronie komórek przed stresem oksydacyjnym. Jej bogatym źródłem są owoce, np. cytrusowe.

Czy suplementacja jest konieczna?

Nasi podopieczni powinni się dowiedzieć, że dla zachowania prawidłowego stanu zdrowia duże znaczenie ma zbilansowana i zróżnicowana dieta oraz zdrowy tryb życia.  Zbilansowana, pełnowartościowa i obliczona na odpowiednią kaloryczność dieta powinna dostarczać nam wszystkich niezbędnych składników odżywczych. Warto również  rozważyć spożywanie odpowiednich suplementów diety, których celem jest uzupełnienie diety, będących skoncentrowanym źródłem witamin i składników mineralnych. Jest to dobra opcja przede wszystkim dla osób, które w szczególny sposób chcą zatroszczyć się o dobrą kondycję organizmu, w tym o stan kości, mięśni i chrząstek (stawów).

Jednym z preparatów, na który warto zwrócić uwagę, jest nowość wśród suplementów diety na chrząstki (stawy)* i kości – preparat Doppelherz® system KOLLAGEN 11.000 PLUS, który zawiera między innymi:

• 11 000 mg płynnego Kolagenu Peptan® w postaci bioaktywnych peptydów kolagenowych;
• 80 mg chondroityny, która jest ważnym składnikiem wchodzącym w skład chrząstki stawowej, więzadeł i mazi stawowej;
• 60 mg witaminy C, która pomaga w prawidłowej produkcji kolagenu w celu zapewnienia prawidłowego funkcjonowania naczyń krwionośnych, kości i chrząstki;
• 5 µg witaminy D, która pomaga w utrzymaniu zdrowych kości oraz pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu mięśni i układu odpornościowego;
• 16,5 µg selenu, który pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego i w ochronie komórek przed stresem oksydacyjnym;
• 0,3 mg miedzi, która pomaga w utrzymaniu prawidłowego stanu tkanek łącznych, przyczynia się do utrzymania prawidłowego metabolizmu energetycznego oraz pomaga w ochronie komórek przed stresem oksydacyjnym.

Suplement diety Doppelherz® system KOLLAGEN 11.000 PLUS to kompozycja cennych witamin i składników mineralnych, które wspierają prawidłowe funkcjonowanie kości i chrząstek (stawów)*.

* Witamina C wspomaga produkcję kolagenu w celu zapewnienia prawidłowego funkcjonowania chrząstki oraz kości. Witamina D pomaga w utrzymaniu zdrowych kości. Miedź pomaga w utrzymaniu prawidłowego stanu tkanek łącznych.

Źródła:
– Urszula Cimoch, Trzymaj się! Jak dbać o nasz układ ruchu? Ciekawostki i propozycje, str.: 4., dostęp internetowy: http://bialystok.zhp.pl/upload/files/jak_dba%C4%86_o_nasz_uk%C5%81ad_ruchu.pdf  (16.04.2020 r.).
– Wydawnictwo PZWL, str.: 1068-1071, dostęp internetowy: http://www.wydawnictwopzwl.pl/download/204700200.pdf  (16.04.2020 r.).
– Jarosz M. [red.]: Normy żywienia dla populacji Polski. Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa; 2017