Dysplazja stawów biodrowych u noworodków i niemowląt

Dysplazja stawu biodrowego jest wadą wrodzą o nie do końca znanej etiologii, która polega na niedorozwoju panewki stawowej. Lekarz w trakcie badania ocenia głównie wygląd panewki, głowy kości udowej i ich wzajemnego położenia względem siebie (wyklucza występowanie ewentualnego podwichnięcia lub zwichnięcia stawu).

Częstość występowania jest zmienna, zależna od płci, rasy i szerokości geograficznej. Wada ta jest jedną z najczęstszych wad spotykanych w populacji europejskiej i częściej u niemowląt płci żeńskiej. Nie leczona dysplazja prowadzi do utykania dziecka i szybszego rozwoju zmian zwyrodnieniowych stawu biodrowego u dorosłych.

PRZYCZYNY DYSPLAZJI:

• etiologia tak do końca nie jest poznana
• w jej powstaniu biorą udział czynniki genetyczne, hormonalne, mechaniczne
• najczęściej do dysplazji dochodzi gdy ciąża jest pierwsza, masa dziecka jest duża, kończyny ułożone asymetryczne
• dziecko ma zbyt mało miejsca w brzuchu matki

DYSPLAZJA STAWU BIODROWEGO – OBJAWY I PRZEBIEG

Dysplazja stawu biodrowego charakteryzuje się jego niestabilnością. Duże znaczenie diagnostyczne ma dodatnie objawy przeskakiwania (Ortolaniego) i wyważania (Barlowa). W jednostronnej dysplazji stwierdza się względne skrócenie kończyny. Objawami o mniejszej wartości diagnostycznej są: ograniczenie odwodzenia w stawie, zwiększona rotacja wewnętrzna kończyny w uszkodzonym stawie, zmniejszona ruchomość kończyny, tzw. objaw pompowania, widoczna asymetria fałdów tłuszczowych u noworodka: udowych, pachwinowych i pośladkowych. Dzieci uczące się chodzić mogą utykać lub chodzić na palcach.

DIAGNOSTYKA DYSPLAZJI STAWU BIODROWEGO

Diagnostyka i ocena skuteczności leczenia dysplazji stawu biodrowego opiera się przede wszystkim na badaniu ultrasonograficznym. Ocena bliższego końca kości udowej i panewki stawu biodrowego pozwala zakwalifikować staw do jednego z czterech typów w klasyfikacji Grafa:

Typ I – prawidłowe stawy biodrowe;
Typ II – stawy biodrowe fizjologicznie niedojrzałe (IIa i IIb), stawy biodrowe dysplastyczne bez decentracji głowy kości udowej w panewce (IIc);
Typ III – stawy biodrowe dysplastyczne z decentracją głowy kości udowej w panewce;
Typ IV – zwichnięte stawy biodrowe.

Zobacz również

„Urazy stawu kolanowego. Leczenie zachowawcze i operacyjne” – recenzja monografii Bartłomieja Kacprzaka

12 miesięcy temu

Recenzja książki pt. „Zaburzenia seksualne a fizjoterapia” pod redakcją naukową Małgorzaty Starzec-Proserpio

12 miesięcy temu

JAK LECZYĆ DYSPLAZJĘ STAWU BIODROWEGO?

Sposób postępowania jest zależny od oceny stanu pacjenta, może to być:

• profilaktyka,
• leczenie zachowawcze,
• leczenie operacyjne.

Leczenie zachowawcze polega na prawidłowym ustawieniu elementów stawu i utrzymanie go przez odpowiednio długi okres czasu.

Po rozpoznaniu dysplazji lekarze najczęściej zalecają:

• układanie na brzuchu
• tzw. szerokie pieluchowanie, czyli układanie pieluszek w taki sposób, aby trzymały nóżki dziecka w pozycji “żabki”. Najlepsze są do tego pieluchy tetrowe – dwie składamy w prostokąt, a trzecią, złożoną w trójkąt nakładamy na pozostałe. Taki “zawój” można też założyć na pieluchę jednorazową.
• stosowanie poduszki Frejki , rozwórki Koszli lub pajacyka Grucy tzw. ortez. Uzyskujemy odpowiednie ułożenie kkd czyli w odwiedzeniu i zgięciu , stawy kolanowe i stopy są wolne ruchowo.

Najlepsza pozycja dla panewki to gdy kończyny dolne ustawione są:

• odwiedzenie
• zgięcie
• rotacja zewnętrzna
• stosowanie ręcznej repozycji w znieczuleniu ogólnym , a następnie stosowano opatrunek gipsowy (4-6 tyg.)
• stosowanie wyciągu ( over head extension)

Podczas unieruchomienia stosuje się ćwiczenia indywidualne w łóżku:

• czynne z oporem kkg,
• oddechowe,
• działające miejscowo na unieruchomienie wyciągiem kkd np.oporowe zginaczy i prostowników w stawach skokowych górnych,
• napięcia izometryczne mięśni brzucha sterowane górą,
• ćwiczenia wg.Vlacha – drażnienie eksteroreceptywne.

Dzieci u których wcześnie wykryta dysplazja wystarczy szerokie pieluchowanie (pielucha tetrowa lub flanelowa) lub wystarcza zastosowanie poduszka Frejki. Błędem jest też stosowanie chodzików do nauki chodu. Dziecko powinno czworakować i uczyć się samo chodzić.