Jak się schylać? Dźwigać na prostych czy zgiętych plecach? W jaki sposób dźwigać przedmioty z ziemi? To często zadawane pytania przez pacjentów. Być może Cię zaskoczę, ale podczas podnoszenia przedmiotów technika nie ma za wielkiego znaczenia. Potwierdzają to najnowsze badania naukowe.
Nadal blisko 75% fizjoterapeutów wierzy, że nie wolno zginać pleców podczas podnoszenia rzeczy z ziemi. Poza środowiskiem rehabilitacyjnym ten odsetek jest zapewne zdecydowanie większy. Najnowsze badania przeprowadzone przez naukowców z Curtin University nie wykazały żadnych dowodów sugerujących, że podnoszenie ciężarów na zaokrąglonych plecach zwiększa ryzyko bólu dolnej części pleców. Metaanaliza dotyczyła ciężarów do 12 kg. czyli takich, z którymi mamy najczęściej do czynienia w życiu codziennym.
Peter O’Sullivan obala mity
W analizie opublikowanej w Journal of Orthopaedic and Sports Physical Therapy dokonano przeglądu wszystkich dostępnych badań, które obejmowały 12 artykułów z udziałem 697 uczestników. Błędne przekonanie, że bezpieczniej jest dźwigać ciężary na prostych plecach krąży już od kilkudziesięciu lat, nawet wśród przedstawicieli branży medycznej. Jednym z autorów badania jest profesor Peter O’Sullivan, światowej sławy autorytet w leczeniu bólu pleców.
„Stopniowe budowanie tolerancji na podnoszenie ciężarów może być ważne w zmniejszaniu ryzyka związanego z bólem dolnej części pleców. Inne czynniki, takie jak powtarzające się podnoszenie w stanie zmęczenia, gorsze zdrowie psychiczne i fizyczne oraz nadwaga są ważniejsze niż sposób w jaki podnosisz” powiedział prof. O’Sullivan.
Bardzo ciekawa dyskusja na ten temat prowadzona była m.in. na Twitterze. Serdecznie zapraszam do śledzenia profilu prof. O’Sullivan’a w tym medium społecznościowym.
Jaki więc jest najlepszy sposób na podnoszenie rzeczy? Najnowsze badania nie podają konkretnych wytycznych, ponieważ należy je teraz poddać dokładniejszej analizie. Z ogólnych wskazówek warto zasugerować, że nie należy się spieszyć, a ciężar trzymać blisko ciała. Jeżeli w pracy narażeni jesteśmy na powtarzające się często obciążenia, to powinniśmy szukać bezpieczniejszych alternatyw, takich jak używanie wózka, podnośnika, itp.
Jak wzmacniać plecy?
Doskonałymi ćwiczeniami na budowanie wytrzymałości pleców są np:. Jefferson Curl oraz martwy ciąg. W specyficznych aktywnościach sportowych oczywiście musimy zachować właściwą technikę. W życiu codziennym nie powinniśmy jednak unikać zginania kręgosłupa, ponieważ jest to jego naturalna funkcja. Podczas zginania krążek międzykręgowy zabezpieczony jest poprzez napięcie powięzi piersiowo-lędźwiowej oraz więzadła podłużnego tylnego.
Jak widać najnowsze badania pokazują, że musimy nieco zmienić nasze podejście do tematu ergonomii pracy. Bardzo często przyczyną bólu jest zbyt mała ilość ruchu wśród pracowników biurowych, oraz mało urozmaicone aktywności wśród pracowników fizycznych. Każda z tych grup zawodowych powinna być przeszkolona w kierunku dostarczania układowi ruchu urozmaiconych wzorców ruchowych.
Jak zginanie wpływa na krążek międzykręgowy?
Zgięcie to normalny, fizjologiczny ruch w kręgosłupie i żeby go nie stracić musimy go używać. Inaczej tylna cześć krążka międzykręgowego utraci swoją elastyczność, co zwiększa ryzyko urazu (popularnie nazywanego dyskopatią lub postrzałem). Na zdjęciu po lewej stronie widać co się dzieje z odcinkiem lędźwiowym w wyproście. Widać jak zwiększa się protruzja krążka międzykręgowego na poziomach L4-L5 oraz L5-S1.
Podczas zgięcia zauważyć można jak krążek międzykręgowy “wraca na swoje miejsce” odciążając niejako struktury nerwowe. Związane jest to z charakterystyczną budową krążka międzykręgowego oraz tkanek miękkich o których wspomniałem powyżej.
Uważam, że zalecanie pacjentom unikania zginania pleców jest równie niebezpieczne co gipsowanie po urazie tkanek miękkich takim jak np. skręcenie kostki. Przy okazji serdecznie zapraszam do merytorycznej dyskusji pod moim wpisem na Facebook’u.
1. To Flex or Not to Flex? Is There a Relationship Between Lumbar Spine Flexion During Lifting and Low Back Pain? A Systematic Review With Meta-Analysis, Saraceni N, O’Sullivan P. et al. J Orthop Sports Phys Ther. 2019
2. What do physiotherapists and manual handling advisors consider the safest lifting posture, and do back beliefs influence their choice? Nolan D, O’Sullivan K, Stephenson J, O’Sullivan P, Lucock M., Musculoskelet Sci Pract. 2017 Oct;33:35–40.
3. In vivo loads on a vertebral body replacement during different lifting techniques., Dreischarf M, Rohlmann A, Graichen F, Bergmann G, Schmidt H., J Biomech. 2016 Apr;49(6):890–5
4. Jinkins J, Dworkin J 2002b Upright,Weight-Bearing, Dynamic-Kinetic MRI of the Spine – pMRI/kMRI. In: Kaech D, Jinkins J (Eds), Spinal Stabilization Procedures: Diagnostic and Therapeutic Aspects of Intervertebral Fusion Cages, Artificial Discs and Mobile Implants, 73-82. Elsevier, Amsterdam