Jak powszechnie wiadomo, znajomość strukturalnych oraz czynnościowych powiązań między poszczególnymi układami i narządami z całą pewnością przyczynia się do lepszego zrozumienia pojawiających się w organizmie dysfunkcji, umożliwia ich odpowiednie klasyfikowanie, a co za tym idzie – wprowadzanie stosownych działań usprawniających. Z pomocą w tej kwestii przychodzi książka autorstwa francuskiego fizjoterapeuty Philippe’a Soucharda i jego współpracowników, która zawiera podstawy Metody Globalnych Wzorców Posturalnych.
W ramach wstępu do treści właściwej, krótko przedstawiono znaczenie słowa metoda, czym się ona różni od techniki, a także swobodne rozważania wokół tych pojęć. Książka została podzielona na cztery części, a w każdej zawiera się kilka rozdziałów – wszystko klarownie usystematyzowane. Najpierw omówiono fizjologię i patofizjologię mięśni posturalnych, by po rozpoznaniu czynników chorobotwórczych przejść do przedstawienia ogólnego zarysu zasad leczenia. Kolejna część to opis sposobów postępowania terapeutycznego, ze szczególnym zaznaczeniem faktu, iż każdy wybór leczenia należy indywidualnie dostosować do pacjenta. Ostatni rozdział książki zawiera omówienie znaczenia zapobiegania i utrzymywania osiągniętych efektów terapii.
Czytelnik może dowiedzieć się między innymi o podstawach wiedzy fizjologicznej: typy włókien mięśniowych, mostki aktynowo-miozynowe, optymalizacja doboru siły skurczu, budowa mięśnia czy rodzaje dźwigni kostnych. Autor poświęca cały rozdział napięciom nerwowo-mięśniowym, gdzie wymienione są odruchy wraz z ich wyjaśnieniem za pomocą schematów. Pokrótce opisano także mechanizmy kontroli równowagi. Książka w dalszej części porusza temat etapów rozwoju człowieka, gdzie przedstawione jest zagadnienie ontogenezy, uwzględniając takie elementy jak na przykład: czynności odruchowe, oddychanie, postawa pionowa.
Kolejne rozdziały to wprowadzenie do tematyki wad postawy. Najpierw czytelnik zostaje zapoznany z mechanizmami obronnymi i adaptacyjnymi organizmu, ich wadami i zaletami (szkodliwe czynniki progowe, podprogowe i towarzyszące następstwa), a także barierami oraz utrudnieniami w aktywności mięśniowej (tworzenie przykurczu mięśniowego i jego skutki, zaburzenia równowagi i napięć mięśni, rozregulowanie przemian oddechowych). Szczególną uwagę w zakresie identyfikacji wad postawy poświęcono zjawisku odwrócenia funkcji mięśni, uwzględniając grupy mięśniowe na poziomie stawu biodrowego i kolanowego oraz występujące współzależności mięśniowe, a także kostno-stawowe. W zrozumieniu prezentowanych treści pomaga duża ilość zarówno rycin, jak i tabel informacyjnych.
Zanim czytelnik przejdzie do właściwych zasad terapii, autor przedstawia rozważania odnośnie kompleksowego postępowania terapeutycznego. Pojawia się tu element zagadnień psychosomatycznych, a także zaznaczenie, że każda terapia „nie może składać się z przepisów, ale powinna zawierać reguły, które powinny zostać dostosowane do każdego pacjenta indywidualnie”. Kolejny rozdział to krótkie wprowadzenie do reguł stosowania, sposobów wyboru i grup pozycji terapeutycznych, a także przedstawienie na obszernych rycinach pozycji z każdej grupy.
Jak podaje autor, umożliwienie odzyskania przez zmieniony mięsień idealnej długości i napięcia to główne założenie terapii. By to osiągnąć, podane są poszczególne etapy leczenia, których stosowanie przybliża do sukcesu terapeutycznego. Od działań przyczynowych, przez założenia fizjoterapeutyczne, rozmowę z pacjentem, rozpoznania kompensacji i jej kontrolę, czas trwania terapii poprzez edukację pacjenta i wiele innych składowych dowiadujemy się jak po kolei sterować procesem fizjoterapeutycznym.
By zapobiegać, utrzymać sprawność i przygotowanie fizyczne opracowano w omawianej metodzie autopozycje. Zostały one pogrupowane i nazwane „Aktywnym Globalnym Stretchingiem” (ang. Stretching Global Actif, SGA). Stretching kojarzy się między innymi z aktywnością fizyczną, dlatego w książce nie mogło zabraknąć rozdziału o istotności rozciągania w przygotowaniu sportowym, gdzie dla przykładu omówiono stretching przed wysiłkiem i po nim.
Jak oceniam tę książkę?
Z całą pewnością plusem są zawarte ryciny i tabele, które pozwalają zobrazować zarówno teoretyczne zagadnienia z fizjologii, jak i praktyczne pozycje terapeutyczne. Na uwagę zasługuje fakt, że autor kładzie szczególny nacisk na dostosowanie terapii do indywidualnych potrzeb pacjenta. Treści zawarte w książce są poparte przypisami, co zwiększa wiarygodność prezentowanych informacji. Mimo poruszanych często skomplikowanych zagadnień jest napisana zrozumiałym językiem, dostosowana zarówno do osoby początkującej, jak i doświadczonej w fizjoterapii.
Mi osobiście dała nieco inne, głębsze spojrzenie na temat wad postawy i sposobów pracy w tym zakresie. Co ciekawe, w aneksie można znaleźć przytoczone artykuły z recenzowanych czasopism branżowych, które przyczyniły się do rozwoju metody Globalnych Wzorców Posturalnych. Książka zawiera dużą ilość użytecznej wiedzy diagnostycznej i terapeutycznej, co przyczynia się do stwierdzenia, iż jest warta przeczytania.
Książkę w najlepszej cenie wyszukacie tutaj.
