Luxatio Erecta – Inferior Shoulder Dislocation (Zwichnięcie dolne stawu barkowego)
Najrzadszy rodzaj zwichnięcia stawu barkowego – zachodzi raz na 200 zwichnięć stawu barkowego, co daje jedynie 0,5% wszystkich zwichnięć stawu barkowego.
Niska częstotliwość urazu niewątpliwie ma związek z jego dosyć niecodzienną mechaniką. Otóż aby doszło do zwichnięcia dolnego musi zajść efekt dźwigni – innymi słowy, na proksymalną część kości ramiennej musi być przyłożona siła w kierunku odwiedzenia tak wielka, że aż wyrywająca ramię ze stawu. Dosłownie.
Obraz pacjenta: W angielskich źródłach, oprócz Inferior Shoulder Dislocation widnieje również łacińska nazwa “Luxatio Erecta”, co ma związek z objawami – zwichnięta kończyna jest nadmiernie odwiedziona, zgięta w łokciu, a dłoń znajduje się za głową. Wystarczy sobie wyobrazić takiego pacjenta by zrozumieć skąd wziął się człon “erecta”. Odwiedzenie jest spowodowane ciągnięciem mięśnia piersiowego większego, który w nowym ustawieniu przyczepu końcowego nie pozwala na opuszczenie ramienia. Często pacjent zdrową ręką podtrzymuje rękę w tej pozycji, co częściowo zmniejsza dolegliwości bólowe.
Badanie palpacyjne: W badaniu palpacyjnym charakterystyczne jest wyczucie wydrążenia stawowego łopatki w miejscu, w którym powinna się znajdować głowa kości ramiennej. Tą z kolei można wyczuć w miejscu pachy lub w okolicy klatki piersiowej. Oczywiście, niezbędne jest również wykorzystanie diagnostyki obrazowej w celu potwierdzenia Luxatio Erecta.
Komplikacje – Porażenie nerwu pachowego: 60% – Złamanie kości ramiennej: 37% – Rozdarcie stożka rotatorów: 12% Zgodnie z badaniami Tsuchida i wsp. (2001)
Leczenie: W przypadku urazu kluczowe jest jak najwcześniejsze ustawienie głowy kości ramiennej z powrotem w wydrążeniu stawowym. Aby to osiągnąć można “przejść” najpierw do zwichnięcia przedniego, a z niego uzyskać nastawienie. Można również odciągnąć kość ramienną w kierunku trakcyjnym, a następnie delikatnie przesuwać w kierunku dalszego odwiedzenia, aż do osiągnięcia nastawienia. Techniki te jednak zazwyczaj są bardzo bolesne dla pacjenta i nie zaleca się wykonywania ich bez wcześniejszego znieczulenia. Jeśli zamknięte nastawienie nie spełnia swojej roli pozostaje stół operacyjny. Jeśli guzek większy kości ramiennej po nastawieniu zamkniętym jest przemieszczony o więcej niż 5mm, operacja i tak jest wskazana mimo sukcesu nastawienia.
Na koniec dla wzrokowców prezentujemy krótki filmik obrazujący zarówno mechanikę urazu, jak i możliwe urazy towarzyszące.